องค์การมหาชน
- องค์การมหาชนปรากฏในพระราชบัญญัติองค์การมหาชน พ.ศ. ๒๕๔๒
- ความมุ่งหมายของการมีองค์การมหาชนขึ้นมา ก็เพื่อให้เป็นองค์กรของรัฐอีกประเภทหนึ่ง ที่ไม่ใช่ส่วนราชการ หรือรัฐวิสาหกิจ แต่เป็นนิติบุคคลต่างหากตามกฎหมาย มีอิสระและความคล่องตัวในการบริหารจัดการและการงบประมาณของตนเอง และดำเนินการตามวัตถุประสงค์เฉพาะที่กำหนดไว้ กล่าวอีกนัยหนึ่ง องค์การมหาชนซึ่งเป็นหน่วยงานของรัฐประเภทหนึ่ง ที่ไม่ใช่หน่วยงานราชการ หรือรัฐวิสาหกิจนั้น ก็เพื่อให้การทำงานมีประสิทธิภาพ เพราะมีความเป็นอิสระและมีอำนาจตัดสินใจได้ทั้งในด้านการบริหาร การจัดการ และการเงินของสำนักงาน ทำให้เกิดความคล่องตัวในการบริหารงาน ให้ลุล่วงตามภารกิจที่ได้รับมอบหมายได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าการบริหารตามสายการบังคับบัญชา ของระบบราชการ
- กิจการที่อยู่ในวัตถุประสงค์ขององค์การมหาชนนั้นอาจมีหลายประการ แต่ส่วนใหญ่แล้วจะทำกิจการเกี่ยวกับเศรษฐกิจหรือหรือสังคม เช่น ในเรื่องเกี่ยวกับสุขภาพ การศึกษา (เช่น มหาวิทยาลัย หรือโรงเรียนมัธยม) วัฒนธรรม (เช่น พิพิธภัณฑ์บางแห่ง) การปรับปรุงสิ่งแวดล้อมของชุมชน หรือทางด้านเศรษฐกิจ
- ต้องเป็นนิติบุคคลตามกฎหมาย โดยมีสิทธิหน้าที่ สามารถกระทำนิติกรรม มีทรัพย์สิน และงบประมาณที่เป็นของตน
- ดำเนินกิจกรรมเพื่อประโยชน์ส่วนรวม ซึ่งอาจเพื่อประโยชน์ในทางปกครอง หรือการอุตสาหกรรมและการค้า
- องค์การมหาชนอาจสร้างขึ้นได้โดยรัฐหรือโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นก็ได้ มีระยะเวลาที่กำหนดให้ดำเนินการก็ได้ และอยู่ภายใต้การกำกับดูแลขององค์กรผู้สร้าง
- จะต้องมีการกำหนดกิจกรรมให้กระทำโดยเฉพาะ
- ตัวอย่างขององค์การมหาชนคือ สมศ หรือสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมินคุณภาพการศึกษา(องค์การมหาชน)
