วันจันทร์ที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2554

การเคารพ

มงคลสูตรกล่าวว่าบูชาคนที่ควรบูชา ซึ่งได้แก่ ผู้มีศีลหรือคุณธรรมมากกว่า และผู้มีบุญคุณ ทั้งนี้อายุไม่เกี่ยวข้อง เช่น อุบาสิกาที่สูงอายุสามารถไหว้พระสงฆ์ที่อายุน้อยได้เพราะความมีศีลมากกว่า นอกจากนี้ บางครั้งเราอาจไหว้หรือแสดงความเคารพด้วยวิธีใดวิธีหนึ่งต่อบุคคลที่เราต้องการความเมตตากรุณาจากเขาผ่านความอ่อนน้อม

วัฒนธรรมไทยสอนให้เด็กไหว้ผู้ใหญ่เพราะถูกสอนต่อๆ กันมา ไม่ใช่ไหว้เพราะคิดพิจารณาแล้วด้วยปัญญาขัดกับหลักกาลามสูตร แต่ที่สอนให้ทำๆ กันเช่นนั้นเพราะในโลกโลกีย์ผู้น้อยมักต้องพึ่งผู้ใหญ่ จึงไหว้เพื่อหวังว่าจะได้รับการเมตตา นี่ไม่พิจารณาถึงการไหว้คนวัยเดียวกันที่ไหว้เพราะเป็นการทักทายกันหรือเพื่อให้เกียรติกันและกัน แต่ในโลกุตรซึ่งคือสิ่งที่ถูกต้องจริงๆ เพราะไม่ใช่กฎเกณฑ์ที่สมมติกันเอง จะไม่ไหว้กันตามอายุ เช่น หากพระพุทธเจ้าไหว้ใครผู้นั้นจะเศียรหลุด แต่ไหว้กันที่ระดับคุณธรรม ซึ่งปกติผู้บวชก่อน พรรษามากกว่าก็จะมีระดับคุณธรรมสูงกว่านั่นเอง ในอีกกรณีหนึ่งที่ควรไหว้คือไหว้เพื่อแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณ เช่น บิดามารดาและพี่รวมถึงครูอาจารย์ หรือไหว้เพื่อขอบคุณในสิ่งของหรือน้ำใจความช่วยเหลือที่ได้รับ นอกจากนี้การไหว้ยังเป็นการขอคมาด้วย


ผลกรรมแห่งการเคารพบูชา

ในส่วนที่ไม่ใช่การไหว้ เช่น ภิกษุชรา กับ ภิกษุที่เป็นพระอรหันต์แต่ไม่ชรา พระพุทธเจ้าให้เลือกถวายอาสนะแก่ภิกษุชราก่อน